Met de verkenning wilde de opdrachtgever twee doelstellingen nastreven. In de eerste plaats moest de verkenning bijdragen aan kennisontwikkeling en -verbreding binnen de directie Mbo over AI, een relatief nieuw maar snel groeiend thema. Daarnaast moest de verkenning input voor de directie geven om na te gaan hoe ze hun eigen beleidsrol bij AI zien. Na de verkenning is door het managementteam besloten om een netwerkbijeenkomst te organiseren. Tijdens de netwerkbijeenkomst heeft de nadruk nog sterker gelegen op de rolinname van verschillende partijen (onderwijsinstellingen, koepels en ministerie van OCW) om het gebruik van AI in goede banen te leiden.
Voor de uitvoering zijn allereerst een aantal onderwerpen en onderzoeksvragen gedefinieerd waar de verkenning op moest ingaan. Daarbij kan je denken aan huidige toepassingsvormen van AI binnen het Mbo, de consequenties van het gebruik voor studenten, docenten en de arbeidsmarkt, de relatie tussen AI en publieke waarden en de positionering en rolinname door het ministerie bij dit vraagstuk. Via verdiepende gesprekken met betrokkenen bij OCW, experts binnen het Mbo en andere sectoren van het onderwijs is informatie over deze onderwerpen opgehaald. Op een toegankelijke en beeldende manier is daarna de verkenning geschreven en gepresenteerd aan het managementteam van de directie.
Het resultaat is een overzichtelijke beschrijving en visualisatie van de huidige stand van zaken. De huidige adoptie van AI binnen het mbo is (nog) laag. Er wordt volop geëxperimenteerd met de technologie, maar dit gebeurt kleinschalig en niet vanuit een duidelijke beleidsopvatting. We laten zien dat met AI het Mbo kan worden verrijkt. Het heeft de potentie om de beroepspraktijk (virtueel) naar het klaslokaal te brengen. Of om docenten vrij te spelen van repetitieve administratieve taken waardoor ze meer tijd overhouden voor uitleg en begeleiding van docenten. Ondanks deze beloften zijn er ook gevaren: onderwijswaarden zoals gelijkheid, privacy, transparantie en diversiteit komen onder druk te staan. Dit speelt voornamelijk voor (generatieve) AI-tooling die niet vanuit een onderwijskundig perspectief zijn ontwikkeld. De conclusie luidt dat het voor het ministerie belangrijk is om de AI-ontwikkelingen te blijven volgen en responsief, samen met het onderwijsveld te kijken hoe dit in goede banen kan worden geleid.
Het ministerie van OCW zegt hierover: PBLQ is een betrouwbare partner voor beleid, doordat ze altijd hoge kwaliteit leveren, begrip hebben van hoe beleidsdirecties opereren, resultaatgericht zijn en dat er continu goede afstemming is over de opdracht.
