Het ministerie van BZK heeft PBLQ gevraagd om een onafhankelijke evaluatie naar LAA uit te voeren. De evaluatie maakte deel uit van de wettelijke verankering van LAA als instrument binnen de Wet BRP. Bij de wetsbehandeling is met een motie door de Tweede Kamer opgeroepen om LAA eerst onafhankelijk te laten evalueren. De evaluatie richtte zich op de werking en opbrengsten van LAA en hoe dit door de samenwerkende partijen wordt ervaren. Daarnaast is er een Data Protection Impact Assessment (DPIA) uitgevoerd naar de risicoprofielen die bij LAA worden gebruikt.
Bij de uitvoering van de evaluatie hebben we verschillende onderzoeksmethoden ingezet. Allereerst is op basis van documentanalyse en interviews een beeld gevormd van de werking van LAA. Daarnaast is op basis van data-analyse onderzoek gedaan naar het verloop van LAA-signalen: het aantal signalen dat wordt gevormd op basis van de risicoprofielen, het aantal dat aan gemeenten wordt geleverd en hoe deze daarna door gemeenten worden opgepakt. Tot slot zijn er verschillende groepsgesprekken met gemeenten gehouden om te horen hoe zij tegen de uitvoering aankijken. Onder deze gemeenten is ook een vragenlijst uitgezet. Bij de selectie van gemeente is nadrukkelijk rekening gehouden met omvang en het aantal LAA-signalen die ze jaarlijks ontvangen. Door deze rijke aanpak is een volledig beeld van LAA gevormd. Voor de DPIA zijn de stappen gevolgd uit het rapportagemodel voor DPIA’s van de Rijksdienst. Hiervoor is gebruik gemaakt van documentstudie. In aanvulling zijn enkele verdiepende gesprekken met experts gevoerd.
Het resultaat was een uitgebreide evaluatie(rapportage) die aan de Tweede Kamer is gestuurd. De rapportage bevat een beschrijving van de werking, opbrengsten en effecten van LAA vanuit verschillende oogpunten bezien. De data-analyse heeft geleid tot kwantitatieve overzichten en grafieken. In de evaluatie concluderen we dat LAA een uniek kwaliteitsinstrument ter verbetering van adreskwaliteit in de BRP is. Gemeenten zijn overwegend tevreden over LAA: zij vinden dat LAA-signalen unieke informatie bevat over adressen waarvan de registratie mogelijk onjuist is. Ook andere samenwerkingspartners zijn overwegend tevreden over LAA. Naast deze positieve conclusie hebben we enkele aandachtspunten en verbeteringen voor het vervolg meegegeven. De belangrijkste heeft betrekking op het blijven afleggen van huisbezoeken door gemeenten. Tijdens de evaluatie is geconstateerd dat het aantal huisbezoeken sinds corona is gedaald terwijl hier een belangrijke meerwaarde van de aanpak in bestaat.
Uit de DPIA blijkt dat de gegevensverwerkingen bij de risicoprofielen voldoen aan de eisen van noodzakelijkheid en evenredigheid uit de AVG. De belangrijkste aanbeveling luidt dat de risicoprofielen door de verschillende samenwerkingspartners van LAA eenduidiger moeten worden beschreven.
De eindrapportage van de evaluatie is hier te lezen. De eindrapportage van de DPIA is hier te lezen.
“Als opdrachtgever (BZK) zijn wij PBLQ zeer erkentelijk voor de evaluatie en de DPIA over LAA. Beide rapporten bevatten waardevolle inzichten waar zowel politiek als uitvoering bij gebaat zijn. De staatssecretaris van BZK heeft dan ook aan de Tweede Kamer gemeld dat zij de aanbevelingen gaat opvolgen, zie: Wijziging van de Wet basisregistratie personen . Tegelijkertijd bieden de rapporten een nauwkeurige beschrijving van de werkwijze van LAA en een gedegen onderbouwing van de meerwaarde van de aanpak. Hiermee kan de aanpak van LAA ook politiek verantwoord worden en kan het andere organisaties overtuigen om mee te doen aan LAA.
De multidisciplinaire aanpak van de onderzoekers van PBLQ stelden wij zeer op prijs; naast de juridische beoordeling was er terecht ook veel oog voor de uitvoeringspraktijk bij gemeenten.
Tot slot hebben wij de samenwerking/ het contact met de onderzoekers als zeer prettig ervaren. Het was voor de onderzoekers niet altijd eenvoudig om tijdig de benodigde informatie te verkrijgen, de juiste personen te spreken en tegelijkertijd de rode draad van de opdracht te bewaken. Door de flexibiliteit, doortastendheid en inhoudelijke betrokkenheid van de onderzoekers, is dit uiteindelijk tot een positief eind gebracht.”
